İnme (Felç) Nedir?
İnmeyi anlamak İnme nedir?
İnme beyine giden kan akımının aniden azalması veya durmasıdır. Genellikle beyini besleyen kan damarının tıkanması sonucu ortaya çıkarken, daha az sıklıkta beyin damarlarından birinin yırtılıp kanın beyin dokusu veya beyin zarları içine kanaması ile oluşabilir. Bu da “beyin kanaması” olarak bilinmektedir. Beyinin değişik bölgeleri vücudun değişik bölgelerini ve fonksiyonlarını kontrol ettiğinden, genelde inmenin oluştuğu beyin bölgesi ve yakın çevresi etkilenir. Etkilenen beyin bölgesine göre konuşma, kas gücü, koordinasyon-denge, görme veya hafızada kayıp ortaya çıkar. Bazı hastalar bu durumdan tam olarak iyileşirken bazı hastalar ağır özürlü olarak yaşamlarına devam eder.
İnmenin nedenleri nelerdir?
İki tip inme vardır: Birincisi hemorajik (kanamalı) diğeri iskemik. Hemorajik inmede beynin çevresinde veya içinde kanama meydana gelirken iskemik inmede beynin bir kısmında kan akımı azalır ya da durur. Kan akımı olmayan beyin alanı hasar görür. İnmelerin %80’i iskemiktir.
İskemik inme beyni besleyen damarların kan akımı azalacak şekilde incelmesi ile ortaya çıkabilir. Bir diğer iskemik inme nedeni ise damar içi pıhtıdır. Kan beyne ulaşamadığında beyin hücreleri dakikalar içinde ölmeye başlar. Hızlı medikal tedavi hücre hasarının kan akımının tamamen kaybolmadığı ama azaldığı daha geniş alanlarda hasar gelişmesini önlemek açısından çok önemlidir.
Hemorajik inme beyin içinde veya etrafında kanama ile ortaya çıkar. Hemorajik inmenin birçok nedeni olmakla beraber en sık olanları: • Beyin atar damarlarında (arter) anevrizma adı verilen zayıf noktalardır. Bu kısımlar patlayarak kanamanın beyne yayılmasına neden olur. • Beyin içinde yırtılan küçük kan damarları da farklı kanama odakları yapabilir.
İnme tanısı nasıl konulur?
Bir nöroloji uzmanı veya diğer hekimlerin değerlendirmesi ile inme tanısı ve nedeni ortaya konulabilir. Değerlendirme:
• Fizik muayene
• Nörolojik muayene
• Beyin görüntüleme yöntemleri
• Beyin damarlarını inceleme yöntemleri
• Kan testleri
• Kardiyak testler
• Elektrokardiyogram (EKG)
• Ekokardiyografi (Kalbin ultrason ile incelenmesi)
• Kalp ritminin monitorize edilmesi
İnmenin belirtileri nelerdir?
İnme aniden ortaya çıkar. Bazen belirtilerle uyanabilirsiniz. İnme belirtileri değişkenlik gösterebilir. Aşağıdaki belirtiler aniden ortaya çıkarsa hemen 112’yi arayın:
• Vücudun tek tarafında yüz, kol ve/veya bacakta olan hissizlik ve/veya kuvvet kaybı
• Bilinç bulanıklığı veya konuşma ve/veya anlamada güçlük
• Yürüme güçlüğü, baş dönmesi, denge ve koordinasyon kaybı
• Tek veya iki taraflı görme kaybı
• Şiddetli baş ağrısı
Tedavi seçenekleri nelerdir?
Acil medikal tedavi önemlidir. Uygun kriterleri karşılayan hastalarda belirtilerden sonraki ilk 4.5 saat içinde pıhtı çözücü (tPA) tedavi uygulanması inme sonrası özürlülüğü azaltabilir. Tedavi ne kadar erken uygulanabilirse daha yüz güldürücü sonuçlar elde edilir.
Yine uygun hastalarda erken dönemde uygulanan mekanik trombektomi inme hastalarında ciddi yüz güldürücü sonuçlar doğurmaktadır. İlk 6 saat içerisinde ana beyin damar tıkanıklığı bulunan hastalarda angiografik yöntem ile yapılan bu işlem ile hastalarda %50-60 lara varan iyi sağkalım elde edilebilmektedir.
Bu nedenle ZAMAN=BEYİN ne kadar erken müdahale edilirse o kadar iyi sonuçlar almak mümkün olmaktadır.
Çünkü kaybedilen her bir dakika ortalama 1.9 milyon beyin hücresi kaybı demektir.
(Tıkalı Olan Beyin Damarının Angiografik İşlem İle Açılma Öncesi Ve Sonrası)
Bazı hastalarda diğer pıhtı eritici tedaviler uygulanabilir. Diğer tedaviler komplikasyonları önleyici, iyileşmeyi optimize eden, yeni inmeleri önleyici yaklaşımlardır. Kan sulandırıcı, kan basıncını (tansiyon) düzenleyici, kolesterol düşürücü ilaçlar ve buna ek olarak bazı hastalarda stent veya endarterektomi gibi cerrahi tedavilerdir.
(Şah Damar Tıkanıklığına Bağlı İnme Geçiren Bir Hastanın Stentleme Sonrası Damarının Açılması)
Hemorajik inmelerin tedavileri:
• Kan basıncını düşürücü ilaçlar
• Beyindeki kanı direne eden veya kafaiçi basıncı azaltmaya yönelik cerrahi girişimler
• Hasar gören beyin damarına yönelik cerrahi girişimler
• Kanayan hasarlı damarlara anjiografik tedavi uygulama
•Beyin şişmesini önleyen veya azaltan tedaviler
• Kafaiçi basıncı azaltmak için kafatasına açılan delikle kanın drene edilmesi
